การสร้างโรงเรือนในที่ดินที่เป็นเจ้าของโดยมีเงื่อนไข ตาม ป.พ.พ.มาตรา 1313

ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

           มาตรา 1313 บัญญัติว่า “ถ้าผู้เป็นเจ้าของที่ดินโดยมีเงื่อนไขสร้างโรงเรือนในที่ดินนั้น และภายหลังที่ดินตกเป็นบุคคลอื่นตามเงื่อนไขไซร้ ท่านให้นำบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ว่าด้วยลาภมิควรได้มาใช้บังคับ”

สาระสำคัญของการสร้างโรงเรือนในที่ดินที่เป็นเจ้าของโดยมีเงื่อนไข ตามมาตรา 1313

1. เจ้าของที่ดินโดยมีเงื่อนไข

           1) เงื่อนไขบังคับหลัง

           2) เจ้าของที่ดินมีเงื่อนไขห้ามโอน มาตรา 1700

2. สร้างโรงเรือนทั้งหลังในที่ดินของตนเอง  

3. ภายหลังโรงเรือนนั้นตกเป็นของบุคคลอื่น

ผล : ให้นำบทบัญญัติว่าด้วย ลาภมิควรได้มาใช้บังคับ

           หมายความว่า ผู้ที่ได้ที่ดินไปตามเงื่อนไขต้องคืนโรงเรือนให้แก่ผู้สร้างตามสภาพที่เป็นอยู่ในขณะตนรับโอนที่ดิน แต่ถ้าจะเอาโรงเรือนไว้ ก็ต้องชดใช้ราคาโรงเรือนตามสภาพที่เป็นอยู่ในขณะรับโอนให้แก่ผู้สร้างโรงเรือน

ข้อพิจารณา

1.นำบทบัญญัติ มาตรา 1313 ไปใช้กับการปลูกสร้างสิ่งปลูกสร้างใดๆ ซึ่งติดกับที่ดินและการเพาะปลูกต้นไม้หรือธัญชาติ โดยอนุโลม ตามมาตรา 1314 วรรคแรก

แต่หากเป็นการปลูกข้าวหรือธัญชาติอย่างอื่นอันจะเก็บเกี่ยวรวงผลได้คราวหนึ่งหรือหลายคราวต่อปี เจ้าของที่ดินโดยมีเงื่อนไข(ผู้ที่ได้ที่ดินไปโดยมีเงื่อนไข) ต้องยอมให้เจ้าของที่ดินเดิมครองที่ดินจนกว่าจะเสร็จการเก็บเกี่ยวโดยใช้เงินคำนวณคามเกณฑ์ค่าเช่าที่ดินนั้น หรือเจ้าของที่ดินโดยมีเงื่อนไขจะเข้าครอบครองในทันทีโดยเสียค่าทดแทนให้แก่อีกฝ่ายหนึ่งก็ได้

2. การสร้างโรงเรือนตามมาตรา 1313 เป็นการปลูกสร้างโรงเรือนทั้งหลัง ไม่ใช่แต่เพียงส่วนใดส่วนหนึ่งรุกล้ำ หรือเพียงแต่ต่อเติม